Bitki Besleme Yöntemi Temel Besin Maddeleri

Bitkiler, gelişmeleri ve büyümeleri için bir veya daha fazla özel işleve sahip 16 farklı besin maddesine ihtiyaç duyarlar. Bitkilerin nispeten büyük miktarlarda ihtiyaç duyduğu besinlere makro besinler, az miktarda ihtiyaç duyulanlara ise mikro besinler denir. Bu besinlerin dokuzu makro besinlerdir.

Bitkiler karbon (C), hidrojen (H) ve oksijen (O) elementlerini esas olarak hava ve sudan alırlar. Ayrıca doğal, ham hümik asit bazlı organik toprak düzenleyicilerle yapılır. 

Birincil makro besinlerler; 

• Azot (N), 
• Fosfor (P),
• Potasyum (K),

İkincil makro besinler;

• Kalsiyum (Ca), 
• Magnezyum (Mg),
• Kükürt (S) emilir, 

İki türde toprak veya yaprak gübrelemesi ile gerçekleştirilir. Kalan 7 elemente eser elementler veya eser elementler denir, Çünkü bitkiler onlara nispeten küçük miktarlarda ihtiyaç duyar. Demir (Fe), çinko (Zn), manganez (Mn), bakır (Cu), molibden (Mo), bor (B) ve klor (Cl) toprak veya yaprak gübrelemesinden elde edilir.

Besin Elementlerinin Kaynakları 

Karbon (C): Tüm bitkisel ve hayvansal materyallerde bulunur ve kuru ağırlık olarak %45’ini oluşturur. Karbonhidratlarda ve yağlarda hidrojen ve oksijenle, proteinlerde  hidrojen, oksijen ve azotla birlikte bulunur. 

Bitkiye havadan karbondioksit (CO2) olarak girdiğinde, ayrıca doğal bir kaba nemli asidik organik toprak düzenleyici yardımıyla kökler aracılığıyla toprak tarafından emilir. 

Hidrojen (H): Hemen hemen tüm organik materyallerde bulunur. Toprakta besin  taşıyıcısı olan suyun bir parçası olarak bitkiye girer. Kökler ayrıca doğal ham nem asidik organik toprak düzenleyici ile topraktan alır. 

Oksijen (O): Su ve organik maddelerin bir bileşenidir. Bitkilerin buna serbest bir element olarak ihtiyacı vardır. Bitkiler onu havadan ve sudan alır. Kökler ayrıca doğal ham nem asidik organik toprak düzenleyici ile topraktan alır. Bitki metabolizmasında besinleri yakmak için gerekli bir elementtir. 

Azot (N): Bitkilerde düzgün yaprak gelişimi, protein üretimi ve fotosentez gibi birçok fonksiyon için gerekli bir besindir. Bitki tarafından topraktan alınan azot, bitkinin proteinlerini  yapı taşları olan amino asitlere dönüştürülür. Amino asitler protoplazma oluşturmak için kullanılır. 

Fosfor (P): Bitki gelişiminin ilk  döneminde çok önemlidir. Bitki fotosentezi, solunum, enerji depolama ve transferi, hücre bölünmesi ve genişlemesi süreçlerinde rol oynar. İlk köklerin oluşumunu ve gelişimini destekler. Birçok meyve ve sebzenin kalitesini artırır. Tohum oluşumunda etkilidir ve tohumdaki konsantrasyonu bitkinin diğer kısımlarına göre daha yüksektir. 

Bu, köklerin ve fidelerin daha hızlı gelişmesine yardımcı olur. Bu olgunlaşma sürecini hızlandırır. Bu, bazı bitkilere hastalığa karşı direnç verir. Fosfor eksikliğinin ilk işareti, gelişimin durmasıdır. Yaşlı yapraklar gençlerden daha erken zarar görür. Eksikliği çiçeklenmeyi ve doğurganlığı sınırlar. Erken meyve dökümü meydana gelir. 

Fosfor, SP (P2O5), TSP (F P2O5), MAP (H P2O5) ve DAP (F P2O5) gübrelerinden sağlanır. 

Potasyum (K): Bu çok önemli bir bitki besin maddesidir. Başka hiçbir yiyecek onun yerini tutamaz. Bitki büyümesi ve gelişmesi için gereklidir. Potasyum noksanlığında fotosentez yavaşlar ve bitki solunumu artar. Böylece bitkinin karbonhidrat tüketimi azalır, potasyum da protein sentezi için gereklidir. 

Bitkilerde fotosentez, nişasta oluşumu, şeker ve klorofil döngüsü için gereklidir. Bitkilerin fotosentezinde (asimilasyonunda), meyve oluşumunda, demir gibi ağır metallerin uzaklaştırılmasında ve iyon dengesinde önemlidir. Enzimleri aktive eder, enzimlerin reaksiyon hızını düzenler.

Bitkilerin soğumasını düzenler ve hastalıklara karşı direncini arttırır. Eksikliği bitkinin yaşlı yapraklarının dış kenarlarının yanmasına ve yanmasına neden olur. 

Kalsiyum (Ca): Köklerin ve yaprakların düzgün gelişimi için gereklidir. Hücre duvarının yapı taşlarını oluşturur. Eksikliği çok asitli topraklarda görülür. Bazı enzim sistemlerini aktive eder, bitkinin organik asitlerini nötralize eder ve ayrıca mikropların aktivitesini düzenler. Bu, molibdenin mevcudiyetini ve diğer besinlerin emilimini arttırır. Fazlalığı demir, çinko ve magnezyum emilimini engeller. Yokluğu kök gelişimini zayıflatır. 

Magnezyum (Mg): Klorofilin önemli bir bileşenidir. Fotosentezi ve bazı enzim reaksiyonlarını aktive eder. Eksikliği bitkinin yaşlı yapraklarında sarımsı, bronz ve kırmızı lekelere neden olurken, bazı bitkilerin gövde ve dallarında lastiksi bir görünüm oluşur. Toprakta yüksek Ca/Mg oranı kronik magnezyum eksikliğine neden olur. Magnezyumun ana işlevi, klorofil molekülündeki merkezi katyon olmaktır. Bir bitki yeterli magnezyum alamazsa, yeteri kadar klorofil üretemez, yeşil renk kaybolur ve fotosentez yapamaz. Zayıf gövdeler, uzun saçaklı kökler, yaprakların yukarı kıvrılması ve hasattan önce meyve dökülmesi görülür. 

Kükürt (S): Proteinin ana bileşenidir. Enzimlerin ve vitaminlerin gelişimine katkıda bulunur. Metabolizma, fotosentez, nişasta oluşumu ve şeker döngüsünü aktive etmek için klorofil gereklidir. Amino asitlerin temel yapı taşıdır. Yokluğunda, genç yapraklar genellikle soluk yeşil bir renge sahiptir. 

Kumlu ve organik maddece fakir topraklarda yokluğu fark edilir. Bitki yeterince kükürt almazsa meyvelerin olgunlaşması gecikir. Kükürt,  sülfat iyonları olarak topraktan salınır. Doğal ham hümik asit bazlı organik toprak düzenleyicilerden, sülfatlanmış gübrelerden ve sülfatlanmış inorganik toprak düzenleyicilerden elde edilir. 

Mikro Besinler 

•  Demir (Fe): Bitki gelişimini destekleyen önemli bir biyofilik maddedir. Yeşil bitkilerde kloroplast (klorofil içeren canlı bir hücre) oluşumunu etkiler. Yokluğu, gelecekte yaprakların sararmasına ve kurumasına neden olur. 
• Çinko ( Zn ): Biyosfer için önemlidir. Bitki hormonu Auxin ile birlikte bulunur. Metabolik reaksiyonları teşvik eder. Etkili bir vücut uzantısıdır. Klorofil oluşumu ve karbonhidrat üretimi için gereklidir. 
• Manganez (Mn): Bitkinin gelişimi için önemlidir. Enzim reaksiyonlarında ve klorofil oluşumunda önemlidir. Yokluğunda yapraklarda sarı lekeler belirir. 
• Bor (B): Bitki beslemede önemlidir. Ribonükleik asit (RNA) sentezi ve karbonhidrat metabolizması için gereklidir. Yokluğunda, birkaç tomurcuk birlikte oluşur. Yapraklar küçük. Çekirdek çürüklüğü ve mantar görülebilir. 
• Bakır (Cu): Bitki gelişimini destekler. Enzim reaksiyonlarında hızlandırıcı (katalizör) görevi görür. 
• Molibden (Mo): Rolü nitratları nitrojene (azot) indirgemek ve bitkilerde nitrojeni sabitlemektir. Eksikliği protein içeriğini azaltır.